کنترل عوامل بیماریزای قارچی در ریشه با روشهای نوین
ریشه، قلب تپنده هر گیاه است. سلامت ریشهها تعیینکننده توانایی گیاه در جذب آب و عناصر غذایی و در نهایت عملکرد محصول است. بیماریهای قارچی ریشه مانند فیتوفتورا، پیتیوم و فوزاریوم از مهمترین تهدیدها برای محصولات باغی و زراعی محسوب میشوند. این بیماریها میتوانند موجب پوسیدگی ریشه، زردی برگها، توقف رشد و حتی مرگ گیاه شوند.
در این مقاله به معرفی روشهای نوین و کمعارضه برای کنترل عوامل بیماریزای قارچی در ریشه میپردازیم. همچنین به ارتباط این موضوع با سایر تهدیدهای گیاهی مانند سفیدک پودری در محصولات باغی و کنه تارعنکبوتی در محصولات زراعی اشاره خواهیم کرد تا کشاورزان بتوانند یک مدیریت جامع و پایدار برای مزارع و باغهای خود داشته باشند.
عوامل اصلی بیماریهای قارچی ریشه
- رطوبت بیش از حد خاک (بهویژه در کشتهای غرقآبی و خاکهای سنگین)
- تهویه ضعیف خاک و کمبود اکسیژن در اطراف ریشه
- شوری خاک که موجب تضعیف گیاه و حساسیت بیشتر به قارچها میشود
- کمبود مواد آلی و میکروارگانیسمهای مفید در خاک
- انتقال از طریق نشاهای آلوده در گلخانهها و نهالستانها
روشهای نوین کنترل بیماریهای قارچی ریشه
۱. استفاده از ترکیبات اصلاحکننده خاک
- HUME SEEP (هیومیک اسید): با دارا بودن ۵۰٪ اسید هیومیک، ساختمان خاک را اصلاح کرده و فعالیت میکروارگانیسمهای مفید را افزایش میدهد. این امر باعث کاهش تثبیت عناصر غذایی و افزایش مقاومت گیاه در برابر قارچهای خاکزاد میشود.
- ORGO SEEP (کود مایع آلی): با داشتن ۲۵٪ ماده آلی و عناصر ریزمغذی، خاکهای فقیر را غنی کرده و شرایط را برای رشد ریشههای سالم فراهم میکند.
این محصولات برای گندم، برنج، کلزا، چغندر قند، سیبزمینی، سبزیجات و درختان میوه بسیار کاربردی هستند.
۲. استفاده از ترکیبات دو منظوره با خاصیت قارچکشی طبیعی
- PK SEEP (فسفیت پتاسیم): علاوه بر تغذیه گیاه، خاصیت قارچکشی سیستمیک دارد و با تحریک تولید فیتوالکسینها، دفاع طبیعی گیاه را فعال میکند. این محصول برای کنترل بیماریهای ریشهای در پسته، مرکبات، سیب و انگور توصیه میشود.
- SILI K SEEP (سیلیکات پتاسیم): با تقویت دیواره سلولی ریشه و اندامهای گیاه، مانع نفوذ قارچها میشود.
۳. مدیریت تغذیه و افزایش مقاومت گیاه
- استفاده از NPKهای متعادل و پتاس بالا (مانند 12-12-36) در مراحل حساس رشد، باعث افزایش ضخامت کوتیکول و کاهش حساسیت گیاه به بیماریهای قارچی میشود.
- GOLD AMIN (کود آمینواسیدی): با افزایش فتوسنتز و کاهش اثرات تنشها، گیاه را در برابر بیماریهای ریشهای مقاومتر میکند.
۴. مدیریت زراعی و پیشگیری
- ضدعفونی بذر و نشا پیش از کاشت (با محلولهای هیومیک یا فسفیت پتاسیم)
- استفاده از سیستمهای آبیاری قطرهای فضای باز یا هیدروپونیک برای کاهش رطوبت بیش از حد خاک
- تناوب کشت با گیاهان غیرمیزبان
- حذف بقایای آلوده از خاک
ارتباط با سایر بیماریها و آفات
- همانطور که در مقاله «کنترل سفیدک پودری در محصولات باغی با راهکارهای کمعارضه» اشاره شد، تقویت سیستم ایمنی گیاه و استفاده از ترکیباتی مانند SILI K SEEP و PK SEEP نهتنها در کنترل سفیدک، بلکه در بیماریهای ریشهای نیز مؤثر است.
- همچنین، ضعف ریشهها میتواند حساسیت گیاه به آفات مکنده مانند کنه تارعنکبوتی را افزایش دهد. بنابراین، همانطور که در مقاله «نحوه صحیح مبارزه با کنه تارعنکبوتی در محصولات زراعی» بررسی خواهد شد، مدیریت همزمان آفات و بیماریهای قارچی ضروری است.
کلام آخر
کنترل بیماریهای قارچی ریشه تنها با قارچکشهای شیمیایی امکانپذیر نیست. استفاده از کودهای اصلاحکننده خاک (HUME SEEP و ORGO SEEP)، ترکیبات دو منظوره مانند PK SEEP و SILI K SEEP، و مدیریت صحیح تغذیه و آبیاری، راهکارهایی پایدار و کمعارضه برای کشاورزان فراهم میکند.
برند حیات سبز سبحان با شعار «رمز بیمرز رویش» در کنار کشاورزان است تا با دانش روز و محصولات ایمن، کشاورزی ایران را به سمت پایداری و بهرهوری بیشتر هدایت کند.
انار 
انگور 
برنج 
پسته 
توت فرنگی 
چغندر 
حبوبات 
خیار 
سبزیجات 
سیب 
سیب زمینی 
فلفل دلمه 
کاهو و کلم 
کلزا 
گندم 
گوجه فرنگی 
گیاهان دارویی 
مرکبات 
میوه های هسته دار 
شوری پذیری 
غرق آبی 
قطره ای فضای باز 
گلخانه 
محلول پاشی 
نهالستان و نشا 
هیدروپونیک 
