مقدمه
روی (Zinc) یکی از ریزمغذیهای حیاتی در تغذیه گیاه است که نقش آن فراتر از یک عنصر ساده است. این عنصر در فرآیندهای کلیدی مانند سنتز پروتئین، تقسیم سلولی، تولید هورمونهای رشد و افزایش مقاومت گیاه در برابر تنشهای محیطی نقش دارد. کمبود روی نهتنها باعث کاهش عملکرد محصول میشود، بلکه کیفیت میوه و سبزیجات را نیز تحت تأثیر قرار میدهد.
همانطور که در مقاله «نقش منیزیم در گیاه: موتور محرک فتوسنتز» اشاره شد، ریزمغذیها مانند منیزیم و روی مکمل یکدیگر هستند و نبود هرکدام میتواند چرخه رشد گیاه را مختل کند. در این مقاله به اهمیت روی در کشاورزی میپردازیم و ارتباط آن را با موضوعات دیگر مانند علائم کمبود روی در مرکبات و درختان هستهدار، نقش سولفات روی در افزایش تناژ محصولات زراعی، و مدیریت کمبود منیزیم بررسی خواهیم کرد.
۱. نقش کلیدی روی در گیاه
- فعالسازی بیش از ۳۰۰ آنزیم در گیاه.
- افزایش سنتز پروتئین و اسیدهای نوکلئیک.
- تحریک تولید هورمونهای رشد مانند اکسین.
- افزایش مقاومت گیاه در برابر تنشهای محیطی (شوری، خشکی، سرما).
- همانطور که در مقاله «چگونه کمبود منیزیم را در باغ خود به سرعت درمان کنیم؟» توضیح داده شد، مدیریت ریزمغذیها باید همزمان انجام شود تا گیاه دچار کمبودهای ترکیبی نشود.
۲. علائم کمبود روی در محصولات کشاورزی
- کوچک شدن برگها و ایجاد حالت جارویی (ارجاع به مقاله «علائم کمبود روی در مرکبات و درختان هستهدار»).
- کاهش رشد شاخهها و ضعف عمومی گیاه.
- کاهش گلدهی و تشکیل میوه.
- کاهش کیفیت میوهها از نظر رنگ، طعم و ماندگاری.
- این علائم در محصولات حساس مانند مرکبات، درختان هستهدار، انگور و گندم بهوضوح دیده میشود.
۳. اهمیت سولفات روی در افزایش عملکرد
- سولفات روی یکی از بهترین منابع تأمین روی برای گیاه است.
- مقاله «نقش سولفات روی در افزایش تناژ و کیفیت محصولات زراعی» نشان میدهد که مصرف این کود باعث افزایش عملکرد در محصولات زراعی مانند گندم، برنج و ذرت میشود.
- علاوه بر افزایش تناژ، کیفیت محصول از نظر رنگ و طعم نیز بهبود مییابد.
۴. ارتباط روی با سایر عناصر غذایی
- روی و منیزیم مکمل یکدیگر هستند؛ کمبود یکی میتواند جذب دیگری را کاهش دهد.
- مقاله «علائم کمبود منیزیم در گوجه فرنگی و خیار» نشان میدهد که کمبود منیزیم با زردی بین رگبرگها همراه است، در حالی که کمبود روی با کوچک شدن برگها و حالت جارویی مشخص میشود.
- انتخاب صحیح کودها اهمیت دارد؛ مقاله «تفاوت سولفات منیزیم و نیترات منیزیم» به کشاورزان کمک میکند تا در کنار مدیریت روی، منیزیم را نیز بهدرستی تأمین کنند.
۵. محصولات حساس به کمبود روی
- مرکبات و درختان هستهدار: برگهای ریز و جارویی.
- گندم و برنج: کاهش گلدهی و ضعف عمومی.
- انگور و انار: کاهش رنگپذیری و کیفیت میوه.
- سبزیجات و صیفیجات: کاهش رشد و ضعف عمومی.
جمعبندی
روی یک ریزمغذی ساده نیست؛ بلکه عنصر کلیدی در رشد، کیفیت و مقاومت گیاهان است. مدیریت صحیح تغذیه با استفاده از منابع مناسب روی مانند سولفات روی، همراه با توجه به سایر عناصر مکمل مانند منیزیم، میتواند عملکرد و کیفیت محصولات کشاورزی را بهطور چشمگیری افزایش دهد.
برند حیات سبز سبحان با شعار «رمز بیمرز رویش» همراه همیشگی کشاورزان است تا با دانش روز و راهکارهای علمی، کشاورزی ایران را به سمت پایداری و بهرهوری بیشتر هدایت کند.
انار 
انگور 
برنج 
پسته 
توت فرنگی 
چغندر 
خیار 
سبزیجات 
سیب 
سیب زمینی 
کاهو و کلم 
گندم 
گوجه فرنگی 
مرکبات 
میوه های هسته دار 
شوری پذیری 
غرق آبی 
قطره ای فضای باز 
گلخانه 
محلول پاشی 
نهالستان و نشا 
هیدروپونیک 
